Vanboeijen Manier

De ondersteuning en begeleiding richt zich op kwaliteit van bestaan. Een goed leven. Wat dat is, verschilt per persoon. Daarom sluiten we aan bij de wensen en behoeften van iedere individuele bewoner en cliënt. De Vanboeijen Manier is onze manier om vorm en inhoud te geven aan persoonsgerichte zorg. In dit hoofdstuk worden de resultaten over persoonsgerichte zorg gepresenteerd.

De Vanboeijen Manier en de zorgprogramma's

Bij Vanboeijen ondersteunen en begeleiden we vanuit de Vanboeijen Manier. De Vanboeijen Manier bepaalt voor 'wie', we ‘wat’ doen en ‘hoe’ we dat doen. Zo werken wij. We willen dat de Vanboeijen Manier zichtbaar, voelbaar, merkbaar is. Op alle locaties en afdelingen.

Daar werken we hard aan. De mate waarin dat nu het geval is, verschilt per team. Er zijn teams die de Vanboeijen Manier al goed in de vingers hebben en er zijn ook teams die bijvoorbeeld door verloop en de komst van nieuwe medewerkers (opnieuw) de basistraining Vanboeijen Manier moeten volgen. Dat geldt ook voor de zorgprogramma’s: die beschrijven de verbijzondering van de Vanboeijen Manier naar alle doelgroepen binnen Vanboeijen. Ook afgelopen jaar hebben we veel geïnvesteerd in trainingen in de Vanboeijen Manier. Zo zijn er voor de locaties waar bewoners en cliënten wonen of werken extra trainingen georganiseerd, specifiek gericht op de doelgroep.

Eind 2022 hebben we medewerkers gevraagd naar hun ervaringen binnen Vanboeijen en de manier waarop ze naar Vanboeijen kijken. Meer dan 80 procent geeft aan volgens de Vanboeijen Manier te werken en achter de Vanboeijen Manier te staan. Dat is goed nieuws.

Een passend thuis voor iedereen
De Vanboeijen Manier bepaalt de wijze waarop we richten, inrichten en verrichten. Ook ten aanzien van vastgoed. We willen dat het woningaanbod aansluit bij de wensen en behoeften van bewoners. Ook als deze veranderen. In 2022 hebben we in kaart gebracht wie er waar binnen Vanboeijen woont en wat deze bewoners nodig hebben wat betreft huisvesting. De resultaten hebben we omgezet in herkenbare persona's. Ook zijn er diverse verbouwingen aan de gang en zijn verhuisbewegingen voorbereid. Met als doel het in lijn brengen van het vastgoed met de wensen en behoeften van bewoners en cliënten. Want een passend thuis voor iedereen, dat is wat Vanboeijen wil bieden.

Reflecties

Wat helpt de bewoner of cliënt bij een escalatie? Rustig blijven en geruststellen. En na een tijdje uitspreken dat het weer goed is.

Het vertrouwen winnen van de bewoner of cliënt doe ik door te werken aan de ‘bonus’. Ik probeer hem of haar een stapje voor te zijn. Ik kom mijn beloftes na en doe een beetje meer.

Als de begeleider rustig blijft en het allemaal niet zo spannend vindt, geeft dat vertrouwen aan de bewoner of cliënt.

We hebben gezien dat de bewoner geniet van samen boodschappen doen. Een glimlach op zijn gezicht. Daar liggen kansen voor ons. We moeten ons best doen om zijn wereld te verbreden.

Het verhaal van Jaron

Jaron krijgt de aandacht die hij nodig heeft

In het najaar van 2022 verhuist Jaron (12) naar een woonlocatie bij Vanboeijen gericht op de doelgroep kind en jeugd. Moeder Nienke en persoonlijk begeleider Melissa vertellen over de eerste maanden van Jaron bij Vanboeijen. Dit was in het begin best spannend natuurlijk. Melissa lacht: “Vooral voor ons. Op de tweede dag liep Jaron hier al rond alsof het nooit anders is geweest.’’

Nienke begint te vertellen: “In de periode voor de verhuizing hebben we contact gehad met elkaar. Over wie Jaron is en wat hij nodig heeft. Daarbij hadden we een grote troef in handen. Een begeleider in het team die al eerder met Jaron had gewerkt.” Melissa vult haar aan: “Hoe goed je de verhuizing ook voorbereidt, alles kan anders gaan. Soms laten kinderen in een andere setting heel ander gedrag zien. Daarom moet je steeds scherp zijn én goed kijken hoe het kind reageert. De eerste dag liepen we bijvoorbeeld met minimaal twee begeleiders met Jaron buiten. Want we wisten niet hoe hij zou reageren.’’

Een nieuwe omgeving biedt ook ruimte om oude patronen te doorbreken. Nienke: “Als Jaron eenmaal een ritueel heeft ontwikkeld, komt hij daar maar moeilijk van af. Hij is als het ware dan zo geprogrammeerd. Verhuizen was een kans om afscheid te nemen van bepaalde rituelen en om nieuwe dingen te leren.” Melissa vult aan: ‘’Thuis sliep hij bijvoorbeeld in een pak dat hij zelf niet uit kon krijgen, dat doen we hier niet. Ook leren we Jaron nu bijvoorbeeld om op vaste momenten naar de wc te gaan.”

Leren van en over Jaron
Melissa leert veel van en over Jaron: ‘’Ik leer nog elke dag over hoe de dingen in zijn hoofd werken. Hoe autisme bij hem werkt. Zo zijn er situaties waarbij hij iemand een kopstoot geeft of slaat. Niet omdat Jaron de ander pijn wil doen, maar omdat het een handeling is die hij moet doen.’’ Nienke vult haar aan: “Het is als niezen, hij kan het niet stoppen.” Melissa heeft Nienke gevraagd of ze dit gedrag van Jaron kende. Het bleek herkenbaar gedrag en thuis hadden ze ontdekt dat het helpt als je hem dan over zijn hand of hoofd wrijft: tegendruk biedt. Melissa: “Het geeft Jaron het gevoel dat de handeling is afgerond en zo voorkomen we dat hij zichzelf of een ander pijn doet. Het is fijn om dit te weten van Nienke en zo samen te werken.”

Bij Vanboeijen gaan dingen soms anders dan hoe het thuis ging. Nienke: “Thuis draaide alles om Jaron. We begeleidden hem thuis zo’n beetje met acht personen, het hele gezin en professionele zorgverleners. Hier is hij ‘one of the guys’. Dat geeft hem op een bepaalde manier meer ruimte. Ruimte die goed is voor een puber. Tegelijkertijd zie ik dat hij daardoor soms een tijdje in zijn eentje ronddwaalt. Of met een vieze mond rondloopt. Het lukt mij om dat los te laten, omdat ik zie dat de begeleiders Jaron de aandacht geven die hij nodig heeft. Even zijn hand vasthouden, oogcontact maken of samen gek doen. Ik zie dat hij lekker in zijn vel zit, dat is voor mij het belangrijkste.”

Op de foto: Jaron op de bank in zijn kamer.

Inzoomen op de doelgroep kind en jeugd

Specialist in het bieden van ondersteuning en begeleiding in de complexe zorg is wie wij zijn. Ook voor de doelgroep kind en jeugd. Een doelgroep tot 23 jaar oud, die binnen Vanboeijen vaak 24-uurszorg krijgt met intensieve begeleiding en behandeling.

Op de wachtlijst zien we een toename van het aantal kinderen en jongeren. Het gaat soms om schrijnende situaties van kinderen en jongeren die moeilijk plaatsbaar zijn. Bijzonder verantwoordelijk voelen we ons voor deze kinderen en jongeren. Daarom hebben we – in overleg met het zorgkantoor - besloten het aantal plekken voor deze doelgroep uit te breiden. Om dit te realiseren werkt het team in Assen aan een uitbreiding met elf woonplekken en één logeerplek. Medio 2023 zijn de eerste bewoners welkom.

Samenwerken aan passend onderwijs
In het kwaliteitsrapport van 2019 vertelden we over onze verbeterwensen voor deze doelgroep rond een betekenisvolle en ontwikkelingsgerichte daginvulling. Ons uitgangspunt was en is dat kinderen naar school gaan, tenzij dit niet passend is bij de ondersteunings- en begeleidingsvraag. Er is goed nieuws te melden. In 2022 hebben wij ons aangesloten bij een samenwerking tussen een school voor speciaal onderwijs, een collega zorgaanbieder en de gemeente Assen. Vanuit deze samenwerking is een onderwijszorgarrangement ontwikkeld dat onderwijs biedt aan kinderen die om diverse redenen uitgesloten zijn van onderwijsdeelname, bijvoorbeeld door een verstandelijke beperking in combinatie met gedragsproblematiek. De eerste ervaringen zijn positief, zoals te lezen in het verhaal hieronder.

Ook in Meppel werkt Vanboeijen samen met scholen, een collega zorgaanbieder en de gemeente om onderwijszorgarrangementen te realiseren.

Ervaringsverhaal De witte neushoorn

De eerste ervaringen
Maandag 5 september was het zover, de eerste kinderen die deelnemen aan de pilot ‘de witte neushoorn’ gaan beginnen. Drie zenuwachtige kinderen en juffen stonden met goede moed klaar om de dag te beleven. Dankzij de goede voorbereidingen en de constante afwisseling tussen inspanning en ontspanning, werd het een geslaagde dag. Elke dag staat er een activiteit gepland, zodat er altijd iets is om naar uit te kijken voor de volgende dag. Denk hierbij aan muziektherapie, gymnastiek, zwemmen, groepslogopedie of gezamenlijk knutselen.

Het is wonderbaarlijk om te zien hoe goed de kinderen gedijen in deze bijzondere groep. Eén van de leerlingen ging voorheen maar tweeënhalf dag naar een behandelgroep. Hij heeft al nagenoeg twee weken fulltime meegedaan. Een tweede leerling praat niet, maar liet in de afgelopen week horen dat hij al drie woordjes heeft opgepakt. Een derde leerling wil graag aan het werk en laat zien dat hij heeft leren rekenen tot (in ieder geval) twintig. Dit jongetje eet geen fruit, maar blijkbaar is schoolfruit ‘ander’ fruit, want dat eet hij wél. De vierde leerling is later deze week gestart en durft kleine, persoonlijke grenzen al aan te geven. Een paar voorbeelden van successen die worden gevierd!

→ Lees hier het hele verhaal van de Witte Neushoorn

Betekenisvolle daginvulling voor iedereen

Een proeftuin aan ervaringen. Dat is het resultaat van twee coronajaren waarin we op een alternatieve manier vorm hebben moeten geven aan werk en dagbesteding. Waardevolle ervaringen die we in 2022 hebben meegenomen om de kwaliteit van werk en dagbesteding te verhogen en borgen. We hebben een nieuwe visie op werk en dagbesteding geformuleerd waarin we deze ervaringen op een betekenisvolle manier een plek hebben gegeven en in de praktijk hebben gebracht. Het uitgangspunt hierbij is dat werk en dagbesteding betekenisvol is, aansluit bij de leefwereld en de behoefte van de bewoner of cliënt. We vinden het belangrijk om maatschappelijke participatie en sociale contacten te bevorderen. We bouwen daarbij vanuit menswaardigheid aan relaties, competenties en talenten. Zodat een ieder op passende wijze mee doet en er toe doet.

Voorbeelden van werk en dagbesteding die in dit kader in 2022 zijn geïnitieerd zijn: het klaarmaken en verkopen van thee aan klanten en het verzorgen en begeleiden van (asiel)honden die uit Oost-Europa komen en hier worden gesocialiseerd. Dat is werk dat bijdraagt!

De nieuwe visie op werk en dagbesteding bepaalt ook de manier waarop we werken. Daarom hebben we onderzocht wat de nieuwe visie vraagt aan vakmanschap van medewerkers. Het heeft geresulteerd in een scholingsplan. De visie en het scholingsplan vormen de basis waarop we komende jaren verder bouwen aan de kwaliteit van werk en dagbesteding op alle locaties.

Innovatie: de kracht van vernieuwing

Bij Vanboeijen geloven wij in de kracht van vernieuwing. Met het Evolab als innovatie-afdeling van Vanboeijen geven we hier sinds 2019 een impuls aan. Het is de plek waar ideeën en fricties uit de organisatie met bestaande en bewezen oplossingen worden gematched. Van waaruit we medewerkers inspireren en prikkelen en werken aan een innovatief ecosysteem. Zo worden er vanuit Evolab workshops en themabijeenkomsten georganiseerd (bijvoorbeeld rondom virtual reality). Ook zijn we aangesloten bij de Technologie en Zorg Academie, een samenwerkingsverband van zorginstellingen, scholen, bedrijven en overheid rondom innovatie.

Het Evolab test innovaties en technologieën binnen Vanboeijen. Dit gebeurt laagdrempelig en op kleine schaal. Bij positief resultaat wordt onderzocht op welke manier de innovatie kan worden opgenomen in de bestaande organisatie, zodat de toepassing beschikbaar is voor bewoners en cliënten bij Vanboeijen die er baat bij hebben.

De komende jaren gaan technologie en innovatie een meer prominente plek krijgen binnen onze organisatie. Waarom? Omdat we geloven dat dat van meerwaarde is voor bewoners en cliënten en omdat het ons gaat helpen bij de uitdagingen waar we voor staan, zoals de personele tekorten die de komende jaren alleen nog maar gaan toenemen. Het gaat ons helpen de mensen die bij ons werken slimmer in te zetten. Zodat zij zich kunnen richten op waar het om gaat: een goed leven voor bewoners en cliënten.

WOLK heupairbag
Voor sommige bewoners en cliënten is de kans op vallen groot. Met alle gevolgen van dien, voor de bewoner of cliënt zelf én voor medewerkers. In 2022 heeft het Evolab samen met de werkgroep rondom het valbeleid de WOLK airbag geïntroduceerd. Zes bewoners en cliënten hebben de heupairbag uitgeprobeerd, die functioneert als een airbag bij een val, waardoor ernstige schade bij een val wordt voorkomen. De fysiotherapeuten kunnen de airbag vanaf 2023 inzetten wanneer zij inschatten dat die van toegevoegde waarde is. Meer weten? Bekijk dan onderstaand filmpje.

Slim incontinentiemateriaal
Slim incontinentiemateriaal geeft precies aan wanneer er verschoond moet worden door middel van een app die weergeeft hoe verzadigd het incontinentiemateriaal is. Dat bespaart onnodige controle- en verschoonmomenten en ongemak door het te laat vervangen van het incontinentiemateriaal (denk aan lekkages en huidirritatie). Oftewel: winst voor de bewoner of cliënt en (tijds)winst voor de collega’s. Na een succesvolle pilot is besloten om het slimme incontinentiemateriaal beschikbaar te stellen voor bewoners en cliënten die er baat bij kunnen hebben. Ook de locatie die het slimme incontinentiemateriaal heeft getest blijft er mee werken.

Anders rapporteren
Medewerkers in de zorg ervaren de administratieve belasting veelal als fors. Ze besteden dagelijks onder andere veel tijd aan het rapporteren. Samen met collega zorgaanbieders onderzoeken we daarom de mogelijkheden van spraakgestuurd rapporteren: rapporteren door in te spreken in plaats van op te schrijven. Met als doel meer tijd voor de zorg. De komende periode gaan we dit verder ontwikkelen en op kleine schaal ervaring opdoen. Dat doen we samen met een bedrijf dat spraakgestuurd rapporteren aanbiedt en de leverancier van ons elektronisch cliëntendossier.

Kers op de taart
Dankbaar zijn we voor een forse subsidie die we van stichting Vrienden van Vanboeijen hebben gekregen. Van die subsidie heeft Vanboeijen een drietal innovaties aangeschaft die zich hebben bewezen als de ‘kers op de taart’ voor bewoners en cliënten: Tessa de sociale robot, de Qwiek.up om bewegende beelden te projecteren, en een 4-Senses akoestische stoel die omgevingsprikkels vermindert waardoor je makkelijk tot rust kan komen. Bewoners en cliënten van 17 locaties hebben met deze innovaties kennis gemaakt en dat was een positieve ervaring. Daarom zijn ook deze innovaties nu beschikbaar voor bewoners en cliënten.

Reflecties

Weet je wat niet helpt? Beloftes doen die moeilijk zijn om waar te maken. Want als het dan niet lukt, ben je onbetrouwbaar.

Als we deze bewoner genoeg structuur geven en houvast bieden, is zij eigenlijk best flexibel.

Als afspraken verwateren creëert dat onrust bij de bewoner of cliënt. Het is dan niet meer duidelijk wat er van hem of haar verwacht wordt.

Het is niet altijd makkelijk om het anders te gaan doen als begeleider. Ook omdat de bewoner of cliënt jouw begeleidingsstijl gewend is. En dat is verwarrend.

Anders denken, anders kijken, anders doen bij onvrijwillige zorg

Anders denken, kijken, doen. Dat is wat we willen, ook bij het voorkomen of afbouwen van onvrijwillige zorg. Dit is zorg waarmee een bewoner of cliënt of zijn vertegenwoordiger niet instemt of waartegen de bewoner of cliënt zich verzet, maar die toch gegeven wordt om ernstig nadeel te voorkomen. We kijken kritisch naar deze vorm van zorg. En zoeken steeds naar de balans tussen veiligheid en vrijheid. De Vanboeijen Manier helpt daarbij. Het helpt bij het terugdringen en/of voorkomen van onvrijwillige zorg, doordat we ons richten op het kennen van de bewoner of cliënt en het aansluiten bij zijn of haar behoeften. Dat levert mooie, nieuwe inzichten én oplossingen op. In deze paragraaf vertellen we je er meer over.

De onvrijwillige zorg die binnen Vanboeijen wordt ingezet betreft met name beperking in de bewegingsvrijheid (vooral fysieke fixatie) en beperking in het inrichten van het eigen leven. Het aantal toepassingen van onvrijwillige zorg en de uitdagingen verschillen per doelgroep. Ook dit jaar is er op de toegepaste onvrijwillige zorg gereflecteerd.

Voor de doelgroep bewoners en cliënten met een complexe zorgvraag zijn dit de uitkomsten:

Langdurig stabiel functioneren is dikwijls niet haalbaar voor de doelgroep. Het lukt steeds beter mee te bewegen in het afbouwen en soms tijdelijk weer (her)starten van onvrijwillige zorg al naar gelang hoe het met de bewoner of cliënt gaat.
We zoeken naar alternatieven en zijn creatief, een mooi voorbeeld: stoom afblazen in de tuin, om zo te voorkomen dat fysiek ingrijpen nodig is.
We zoeken naar minder ingrijpende alternatieven. Wanneer die niet effectief blijken te zijn, bouwen we – waar het kan – af in frequentie, vorm of duur. Denk bijvoorbeeld aan fixeren met twee begeleiders in plaats van vier.
De ligging van woonlocaties is van invloed op de inzet van onvrijwillige zorg, doordat dit bepaalde risico’s met zich meebrengt. Bijvoorbeeld: weglooprisico in een omgeving met verkeersdrukte.

De Wet zorg en dwang (Wzd) heeft twee jaar geleden haar intrede gedaan. We spannen ons in om onvrijwillige zorg te voorkomen en daar waar onvrijwillige zorg wordt toegepast, dit zo zorgvuldig mogelijk te doen. Sinds 2022 werkt Vanboeijen met zogenoemde Wzd-ondersteuners. Zij hebben met hun ‘frisse blik’ een inhaalslag gemaakt in het reguliere stappenplan dat gevolgd moet worden bij het toepassen van onvrijwillige zorg. Daarnaast ondersteunen zij de teams, (nieuwe) gedragsdeskundigen en artsen.

We zien dat bewustwording rondom het thema groeit: zo groeit het aantal ethische beraden rondom de grenzen van bemoeienis. Ook zien we inhoudelijke groei. Waar twee jaar geleden toepassingen nog met enige regelmaat werden afgekeurd omdat zij niet aan de inhoudelijke eisen voldeden, is dat het afgelopen jaar nauwelijks voorgekomen. We zijn creatief en zoeken alternatieven. Wil je weten hoe dat er in de praktijk uitziet? Lees het verhaal van Desiree hieronder.

Ervaringsverhaal van Desiree

Het anders denken, kijken, doen loont.
Bij Desiree werd in het verleden een maatregel toegepast vallend onder de Wzd om haar nagels goed te kunnen knippen. Desiree ging altijd om de zes weken naar de pedicure. Dit om ervoor te zorgen dat haar nagels en voeten netjes blijven zodat ze geen pijn krijgt, bijvoorbeeld door ingegroeide teennagels en om te zorgen dat ze haar schoenen goed aan kan. Maar ook om te voorkomen dat zij zichzelf kan verwonden met haar scherpe nagels. Desiree leek het naar de pedicure gaan echter helemaal niet leuk te vinden. Dat uitte zich doordat ze de pedicure weg duwde, niet meeliep naar de behandelruimte, stampvoette en heel boze geluiden maakte. Tijdens het pedicuremoment werd Desirees voet vastgehouden door een begeleider om te voorkomen dat Desiree verwondingen opliep tijdens het knippen. Voor niemand prettig als het zo gaat.

De gedragsdeskundige en haar persoonlijk begeleider zijn gaan kijken hoe ze deze behandeling misschien anders konden organiseren, zodat Desiree de pedicurebehandeling als minder onprettig zou gaan ervaren en er minder of misschien zelfs wel geen onvrijwillige zorg meer zou hoeven worden ingezet. En dat heeft prachtige resultaten opgeleverd. Bijvoorbeeld door het inzetten van een masseuse is de pedicurebehandeling een andere beleving geworden. Ook gaat Desiree in plaats van elke zes weken elke drie weken naar de pedicure. Dit zorgt ervoor dat de nagels van Desiree vaker bijgehouden worden en de behandeling minder lang duurt. Ook geeft het lakken van haar teennagels Desiree een positief gevoel. Net zoals het lakken van haar vingernagels. Zo is Desiree steeds meer gewend geraakt aan aanraking van haar voeten en geeft het geen negatieve lading meer. Met als prachtige resultaat dat de onvrijwillige zorg er nagenoeg vanaf is.

Leren van incidenten

We melden incidenten om te kunnen leren. Daarom zetten we in op meldingsbereidheid en analyseren we trends om te komen tot verbeteracties. In 2022 zijn er iets meer incidenten gemeld dan in 2021. We zien dat de complexiteit van de zorgvraag van bewoners en cliënten binnen onze sector toeneemt, ook bij Vanboeijen. De meeste meldingen worden, ook dit jaar, gedaan binnen de categorie agressie. Bij incidenten waarbij agressie aan de orde is, kijken we wederom naar de persoon: wat heeft de bewoner of cliënt nodig? We gaan ervan uit dat de bewoner of cliënt iets wil zeggen met zijn of haar gedrag. Aan ons de taak het gedrag te begrijpen. Door daarbij aan te sluiten werken we aan goede en veilige zorg.

In 2022 hebben we negen waarderende audits gedaan op het thema veilig incidenten melden. Dit zijn audits waarbij we het gesprek aan zijn gegaan en willen leren van wat goed gaat. We zien dat dat leren en verbeteren van incidentmeldingen volop in ontwikkeling is. Alle locaties hebben een aandachtsfunctionaris, die alle meldingen binnenkrijgt en het proces van leren en verbeteren binnen het team bewaakt. Zij weten goed wat hun rol inhoudt. We zien daarnaast dat er op cliëntniveau meestal goed wordt geleerd van incidenten. Kansen zijn er voor het vastleggen van de verbeteracties op locatieniveau in het incidentmeldsysteem en het gestructureerd analyseren van de meldingen binnen de teams.

Leren van wat goed gaat. Hieronder staan enkele best practices die we tijdens de audits hebben gehoord:

Het helpt mij als aandachtsfunctionaris om samen te werken met de kwaliteitsverpleegkundige. Ze helpt mij bijvoorbeeld trends te herkennen.
Wijzigingen in het dagprogramma bespreken we op tijd met de bewoner en cliënt en maken we visueel. Het voorkomt incidenten.
In het teamoverleg bespreken we een presentatie met de meldingen van de afgelopen maand. We kijken dan samen naar de patronen en bedenken verbeteracties.
Voorbeeld van samen oplossingen vinden: door middel van een wekker zorgen we er nu bijvoorbeeld voor dat collega’s alert zijn op de medicatieronde van 14:00 uur.

Medicatieveiligheid

Medicatieveiligheid heeft onze continue aandacht. Het is een belangrijk onderdeel van persoonsgerichte zorg.

21 procent van de incidentmeldingen is medicatie-gerelateerd. Meer dan de helft daarvan betreft medicatie die niet gegeven is en medicatie die wel gegeven, maar niet afgetekend is. Zorgvuldigheid en oplettendheid spelen daarbij een grote rol.

Om de veiligheid te vergroten stappen we over op het elektronisch medicatiesysteem Medimo. Waarin alle betrokkenen van het medicatieproces werken, van de voorschrijvende arts tot de medewerker die de medicatie toedient. We maken het hele proces hiermee zo eenvoudig, betrouwbaar en efficiënt mogelijk. Het afgelopen jaar hebben we nagedacht over de inrichting en implementatie van het systeem. Met een breed scala aan mensen – van de digicoach tot de apotheker van het ziekenhuis – over een breed scala aan vragen: gaan we met laptops of tablets werken? Hoe kun je een dubbele controle doen als je alleen op de woning werkt? En welke ondersteuning hebben medewerkers nodig? We hebben het met elkaar gedaan. Begin 2023 gaan we van start.

In 2022 hebben we daarnaast samen met een externe partij een ‘serious game’ ontwikkeld. Een virtueel spel gericht op het opdoen van kennis en vaardigheden rondom medicatieveiligheid.

Het verhaal van Gerrit

Nooit liegen

Samen met Gerrit (31), persoonlijk begeleider Aletta en ouders Linus en Trees zitten we aan Gerrits keukentafel. Tijdens de lunch vertellen ze over de ondersteuning en begeleiding aan Gerrit. Op het menu staat kibbeling. Dat is lekker natuurlijk. Maar Gerrits lievelingseten? Wrijvend in zijn handen: “Pannenkoeken natuurlijk!”

Vragen
“Waar help jij mij mee?” Gerrit kijkt Aletta vragend aan. Aletta reageert: “Soms maken we afstreepkaarten tot vakanties en feestdagen. Of we pakken de laptop. En dan bespreken we alle vragen die jij hebt. Door het op te schrijven is het voor iedereen duidelijk wat jij weet.”

Eén van de onderwerpen waar Gerrit nu veel vragen over heeft is zijn verjaardag. Die is over een maand. Gerrit vraagt met regelmaat of het al zover is. Trees tegen Gerrit: “En wat zeggen we dan altijd tegen jou? Dat je het vanzelf gaat zien.” Dat klinkt misschien flauw. Maar ze hebben ontdekt dat dit antwoord Gerrit helpt. Aletta haakt in: “Je kan veel met Gerrit bespreken. Maar sommige informatie levert te veel nieuwe vragen op. Het mooie van dit antwoord is dat je nooit liegt.”

“Toen Gerrit meer dan 10 jaar geleden bij Vanboeijen kwam wonen, was de samenwerking tussen ouders en begeleiders nog niet zo vanzelfsprekend, "vertelt Linus. "Dat is nu anders. Onze inbreng wordt juist gewaardeerd. We doen het veel meer samen.” Trees: “Zo maken we afspraken met elkaar zodat we hetzelfde tegen Gerrit zeggen. Begeleiders en familie. En Gerrit vertrouwt erop dat Aletta en ik de dingen samen regelen.’’ Ze kijkt Gerrit aan: “Dat is fijn voor jou, hè?”

Opbouwen
Samen proberen ze nieuwe dingen. Trees: ‘’Gerrit had het een tijd moeilijk. Ik zou zeggen dat hij depressief was. Na die periode heeft Gerrit veel vaardigheden weer opgebouwd. Zoals rondom de afstandsbediening. Daar kon hij niet mee omgaan. Als Gerrit niet kon kiezen waar hij naar wilde kijken, smeet hij dat ding kapot.” Daarom heeft de afstandsbediening twee jaar achter slot en grendel gelegen. ‘’Maar omdat de televisie voor Gerrit belangrijk is, zijn we gaan oefenen. Eerst een uur. Toen een dag. Nu kan Gerrit altijd zelf de afstandsbediening pakken,’’ vertelt Trees. Trees concludeert: ‘’Gerrit heeft dezelfde rechten als ieder ander mens. Daarom moet je jezelf steeds blijven afvragen hoe je het zelf zou willen hebben.”

Gerrit heeft meer geleerd. Zoals het doen van zijn eigen was. Samen met begeleiders hangt hij dit op. Binnen op het wasrek, of buiten aan zijn zelfgemaakte waslijn. Aletta wijst naar de keukenkastjes, waarop foto’s zijn geplakt. Foto’s gekozen door Gerrit, van momenten die waardevol voor hem zijn. De foto van de waslijn hangt er al een tijd. Linus grinnikt: ‘’Laatst noemde Gerrit dat er een kastje bij moest komen, omdat alle kastdeurtjes al beplakt waren. Wat een grapjas, hè.’’

Op de foto: Gerrit doet zijn eigen was met begeleider Aletta

Sturen op kwaliteit en veiligheid

Vanboeijen stuurt op de kwaliteit van ondersteuning en begeleiding. Hieronder staat beschreven hoe we dat doen en hoe we de kwaliteit van zorg monitoren.

Certificering volgens Kwaliteitskader
In het najaar heeft Vanboeijen de jaarlijkse externe audit gehad. Dit jaar voor het eerst niet de gebruikelijk HKZ-audit maar een audit volgens het Kwaliteitskader. Het auditteam is op bezoek geweest bij verschillende locaties waar ze hebben rondgekeken en mooie gesprekken hebben gevoerd met bewoners, cliënten, ouders, verwanten, wettelijk vertegenwoordigers, medewerkers en leidinggevenden. Vol trots hebben we het certificaat volgens Kwaliteitskader gekregen.

Bevindingen van de externe audit:

We hebben met de Vanboeijen Manier een duidelijke visie. De Vanboeijen Manier is herkenbaar terug te zien in het denken en het handelen van onze organisatie en van alle collega’s.
Bewoners en cliënten hebben regie op eigen leven. Zij krijgen zorg en begeleiding op maat en hebben autonomie en inspraak. Zij hebben dit ook aan het auditteam verteld.
Ouders, verwanten en wettelijk vertegenwoordigers worden betrokken bij de zorg en ondersteuning van hun verwant. Ze voelen zich gehoord en gezien in de driehoek.
Medewerkers zijn bevlogen. Zij beschouwen de Vanboeijen Manier en het vooropstellen van de behoeften en wensen van de bewoners en cliënten als vanzelfsprekend. Er wordt gedacht in oplossingen, niet in beperkingen.

Er zijn ook leer- en verbeterpunten:

Wet zorg en dwang: de wet leeft wel op de juiste manier in de organisatie en wordt op veel locaties uitgevoerd zoals bedoeld, maar op sommige locaties onvoldoende of niet uitgevoerd. Vooral de evaluaties van maatregelen worden niet altijd geregistreerd. Wij als Vanboeijen kunnen onvoldoende aantonen dat deze evaluaties gehouden worden.
Cliëntervaringen: cliëntervaringen opgehaald door middel van Dit vind ik ervan! worden nog niet voor alle bewoners en cliënten structureel vastgelegd in het persoonlijk plan. Daarin hebben we nog stappen te zetten.
Reflectie: de auditoren hebben voorbeelden gezien en gehoord die aantonen dat er sprake is van reflectie in teams. We moeten reflectie inzichtelijk maken, laten zien dat we het doen en wat het oplevert. Zodat we er op alle niveaus van de organisatie van kunnen leren.

Naar aanleiding van de leer- en verbeterpunten hebben we een verbeterplan gemaakt. Een belangrijk onderdeel van het verbeterplan is dat we in 2023 op locatie- en organisatieniveau gaan reflecteren op de uitkomsten van 'Dit vind ik ervan!' en op het thema onvrijwillige zorg. De bevindingen worden vertaald in concrete verbeteracties en vormen input voor beleidsontwikkeling. We zien dat onze investeringen in teamreflectie van de afgelopen jaren zijn vruchten afwerpt, maar dat we het nog onvoldoende in structuur hebben gezet en de resultaten ervan onvoldoende vastleggen. Dat belemmert het leren en verbeteren op de verschillende niveaus. In 2023 gaan we hier verandering in brengen.

Inspectiebezoek rondom infectiepreventie
In het najaar van 2022 heeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een van onze locaties in Assen bezocht in het kader van infectiepreventie. De inspecteurs hebben een hele dag rondgekeken en gesprekken gevoerd. De IGJ oordeelde dat de locatie de randvoorwaarden voor basishygiëne grotendeels op orde heeft en ziet dat Vanboeijen veel doet om infectiepreventie en hygiënisch werken te verbeteren, en met resultaat. De inspecteurs hebben ook enkele aandachtspunten meegegeven. Deze worden opgepakt door de locatie. De opmerkingen uit het rapport zijn intern met andere locaties gedeeld, zodat zij kunnen toetsen of het thema hygiëne op hun eigen locatie op orde is en genoeg aandacht krijgt.

Beoordeling kwaliteitsmanagementsysteem
Begin 2022 hebben we gereflecteerd op ons kwaliteitsmanagementsysteem en op de kwaliteitsinstrumenten die we inzetten om de kwaliteit van zorg te monitoren. De conclusie is dat er een goed kwaliteitsmanagementsysteem staat. Er zijn tijdig relevante cijfers beschikbaar, er worden heldere bevindingen opgeleverd en er zijn lijnen waarlangs de voortgang wordt bewaakt. Er zijn ook lijnen die zijn verwaterd of die opnieuw moeten worden ingericht door de wijzigingen in de organisatiestructuur. De bevindingen nemen we mee in de doorontwikkeling van het kwaliteitsmanagementsysteem.

Meldingen bij de IGJ
In 2022 is er een melding gedaan bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) naar aanleiding van een medicatie-incident. Hier is onderzoek naar gedaan. Naar aanleiding van de verbeteraanbevelingen is de werkinstructie aangescherpt rondom het opvragen van het medisch dossier bij plaatsing van een bewoner of cliënt. Daarnaast is er onderzocht hoe betere besluitvorming en vastlegging van ‘medicatie in eigen beheer’ kan worden gerealiseerd. Op teamniveau zijn er diverse acties uitgevoerd rondom professionele ontwikkeling en risicosignalering. De IGJ benoemt in haar reactie op het onderzoeksrapport dat Vanboeijen de kwaliteit van de zorgverlening zorgvuldig monitort en stuurt op verbetering van randvoorwaarden voor goede zorg.

Incident onderzoeken
Er zijn diverse incidenten geweest die – vanwege geringe schade – niet zijn gemeld bij de inspectie, maar wel zijn onderzocht om van te leren en te verbeteren. We zien in deze onderzoeken dat onderbezetting, het gebrek aan een eenduidige begeleidingsstijl en onduidelijkheden in de communicatie tussen verschillende afdelingen consequenties hebben voor de kwaliteit van zorg en dat deze punten leiden tot incidenten.

Op basis van de onderzoeken zijn er aanbevelingen gedaan. Zoals het volgen van een training in de Vanboeijen Manier en naar aanleiding daarvan met elkaar het gesprek aangaan over hoe bewoners en cliënten te begeleiden.

Klachten
Dit jaar zijn er acht klachten binnengekomen. Lopende klachten vanuit 2021 zijn afgerond. De meeste klachten van 2022 zijn inmiddels ook afgesloten met een bevredigend resultaat voor de betrokkenen. Op het moment van schrijven zijn er nog twee klachten in behandeling.

Er is geen rode lijn te herkennen in de inhoud van deze klachten. Wel zien de klachtenfunctionarissen dat er wordt gemeld op het moment dat de klager zich onvoldoende gehoord voelt rondom onvrede. Gelukkig lukt het grotendeels om onvrede in een vroeg stadium op te lossen.

Om de rol van de klachtenfunctionaris te verstevigen hebben de drie klachtenfunctionarissen een training gevolgd. Ook is er gewerkt aan de bekendheid van de cliëntvertrouwenspersonen. Zo hebben zij een filmpje gemaakt voor bewoners en cliënten, is er een flyer voor hen gemaakt en hebben zij diverse locaties bezocht. De cliëntvertrouwenspersonen ondersteunen de klager tijdens het traject klachtenbehandeling.